Teleurstellingen, groot en klein
Er is een spreekwoord dat zegt: “Veel beloven en weinig geven, doet de gek in vreugde leven.” Tot deze gek zich bewust wordt van de vele loze beloftes en verdrinkt in het verdriet dat daarmee gepaard gaat.
Zo heb ik me in het verleden vaak als die gek gevoeld en raakte ik bij elke teleurstelling overspoeld door een intense droefheid, een ondraaglijke emotionele pijn. Teleurstellingen kunnen heftige emoties oproepen en de pijn snijdt dan werkelijk door merg en been. Teleurstellingen in de partnerrelatie, in vriendschapsrelaties, in werksituaties…
Hoe meer teleurstellingen ik oploop, hoe meer littekens er achter blijven. Littekens op het hart, waarvan de pijn met de tijd wel verzacht, maar de herinneringen blijven. Mijn blindelings vertrouwen in oprechte en eerlijke bedoelingen van een ander heeft al meerdere deuken gekregen. Alsof mijn verdriet nog niet groot genoeg is, slinger ik mezelf voortdurend verwijten naar het hoofd. “Je moet maar niet zo eerlijk zijn! Waarom ben je zo naïef? Waarom blijf je geloven dat de ander goede bedoelingen met je heeft?”
Ik weet dat het niet ok is om mezelf te verwijten en dat ik moet proberen mild te zijn voor mezelf. Maar hoe doe je dat als je overspoeld bent door zo’n intens verdriet? Mindfulness, yoga, meditatie, noem maar op. Middelen die wellicht helpen, maar niet als je ten ondergaat aan de emotionele, snijdende pijn.
De vele teleurstellingen leerden me intussen om mijn verwachtingen bij te sturen en beloftes met een korreltje zout te nemen.
Teleurstelling verwerken
Elke teleurstelling heeft een emotionele lading. Het verdriet bij de ene teleurstelling is echter groter dan bij de andere. Is het een ontgoocheling in een materie, of is het een relationele teleurstelling? Bij het materiële aspect merk ik dat ik heel vlug afstand kan nemen. Misschien is het gekregen cadeau niet wat ik verwachtte. Wat maakt het uit? Ik kan kopen wat ik graag wil, uiteindelijk is het de geste die telt en de inspanning die iemand leverde om mij een cadeau te geven.
De teleurstelling is dan miniem omdat ik vooral dankbaar ben omwille van het relationele aspect dat eraan verbonden is. Wellicht heeft de ander de beste bedoelingen gehad en was ik niet duidelijk genoeg over het geschenk dat ik verwachtte te krijgen.
Veel erger vind ik het om relationele teleurstellingen te verwerken. Uitgesloten worden, onterechte verwijten en beschuldigingen, roddels van iemand waarvan ik het totaal niet verwachtte, kortom alles wat te maken heeft met de behoefte om ergens bij te horen.
De sociale behoefte
Maslov noemt het de sociale behoefte. Ze omschrijft dit als de behoefte om bij een bepaalde groep te horen. Vroeger kon ik op zo’n moment ontzettend kwaad worden, vooral op mezelf, omdat ik zo naïef was geweest een ander blindelings te vertrouwen. De intense pijn werd steeds groter en zwaarder om dragen, de teleurstellingen, onterechte verwijten en beschuldigingen stapelden zich op. Ik diende externe hulp in te schakelen want ik ging kapot van verdriet.
Die vele teleurstellingen leerden me intussen om mijn verwachtingen bij te sturen en beloftes met een korreltje zout te nemen. Door de verwachtingen bij te sturen, niet blindelings te vertrouwen dat de ander alle beloftes nakomt, ook al klinken deze zo oprecht en o zo mooi, merk ik dat ik veel rustiger ben geworden en dat de emotionele lading bij het niet invullen van beloftes minder zwaar doorweegt.
Uit liefde voor mezelf neem ik afstand van mooie beloftes en gemaakte afspraken. Ik zie wel wat het wordt en is het zoals mij werd beloofd, dan is het aardig meegenomen. Verlopen de zaken niet zoals ze werden afgesproken, dan komt het minder hard aan, omdat ik mijn eigen verwachtingen heb bijgesteld.
Liefde voor mezelf
Emotioneel kan het nog steeds zwaar doorwegen als iemand mijn vertrouwen schaadt, maar ik heb innerlijke vrede leren nemen en mezelf leren troosten en liefhebben. De liefde voor mezelf is een onvoorwaardelijke liefde en nu probeer ik dezelfde liefde ook op mijn medemens toe te passen.
Want verdriet op een ondergrond van ontmoediging en bitterheid, heeft een totaal andere uitwerking dan op een ondergrond van onvoorwaardelijke liefde. Zo heb ik intussen toch al enkele mensen, waarmee de relationele vriendschap onvoorwaardelijk is. En een echte vriend(in) komt binnen als alle anderen al zijn weggegaan.
Getuigenis | Diana, De Cocon, jaargang 10, editie 59