In De Cocon met.... Rianne Van de Ven
Voor de sensibiliseringscampagne ‘Hoogsensitiviteit (h)erkend?!’ organiseren HSP Vlaanderen en Te Gek?! een lezing over de link tussen hoogsensitiviteit en hoogbegaafdheid. De spreker voor deze lezing is Rianne van de Ven, zelf hoogbegaafd en medeauteur van het boek ‘Hoogbegaafde volwassenen, zet je gaven intelligent en positief in’.
Rianne heeft een coachingpraktijk in Wageningen (Nederland) waar ze zich uitsluitend richt op de begeleiding van hoogbegaafde volwassenen. Daarnaast is ze ook voorzitter van Stichting Instituut Hoogbegaafde Volwassenen én voert ze onderzoek naar een mogelijke connectie tussen hoogsensitiviteit en hoogbegaafdheid.
De link tussen hoogsensitiviteit en hoogbegaafdheid
In het verleden beweerde onderzoeker Linda Silverman dat alle hoogsensitieve personen hoogbegaafd waren. Elaine Aron zei echter dat zij hoogsensitieve mensen kende die niet hoogbegaafd waren en andersom. Toch zien we vandaag de dag veel hoogbegaafde mensen die problemen ervaren met hun sensitiviteit. Reden genoeg voor Rianne van de Ven om deze bevindingen te onderzoeken.
Hoogsensitiviteit
De definitie van hoogsensitiviteit is volgens E. Aron de volgende: het betreft een Sensory Processing Sensitivity die bestaat uit de diepte van de verwerking, overprikkeling, emotionaliteit en het waarnemen van subtiliteiten. Deze Sensory Processing Sensitivity is een aangeboren eigenschap die voorkomt bij 15 à 20 procent van de bevolking. Het is een categoriaal gegeven met een genetische basis die gelokaliseerd is in het centrale zenuwstelsel.
Het grootste kenmerk van hoogsensitiviteit is de diepere verwerking van gegevens. Er is ook een vorm van algemene bedachtzaamheid aanwezig. Het emotionele brein is bij een HSP sneller actief, zo blijkt uit hersenonderzoek dat er meer delen van de hersenen en andere delen actief zijn.
Hoogbegaafdheid
Er zijn veel definities van hoogbegaafdheid en vaak zijn deze gericht op kinderen, vanuit het onderwijs en gaat het over presteren. Maar er zijn ook modellen die gaan over het ‘zijn’. Het Delphi-model is een existentieel model van hoogbegaafdheid. Het beschrijft de hoogbegaafde in relatie tot de maatschappij op de kenmerken zijn, denken, voelen, willen, doen en waarnemen. Het samenspel wordt getypeerd als creatief, snel, intens en complex. Op jonge leeftijd, zo onder 6-7 jaar, wordt hoogbegaafdheid ook wel een ontwikkelingsvoorsprong genoemd. Theoretisch kan het gebeuren dat het kind die ook terug kwijtraakt. Hoogsensitieve personen en hoogbegaafde personen zijn erg vaak perfectionistisch ingesteld, alleen zien we dat dit zich bij hoogbegaafden met een extra dimensie manifesteert: het gaat nóg verder en nóg dieper. Als hoogbegaafde is het aangewezen om verbinding te maken met niet-hoogbegaafden, want alleen ga je sneller maar samen ga je verder.
Onderzoek
In het onderzoek van Elke van Hoof ‘veerkrachtig op het werk’ (2014) deed Rianne van de Ven een deel-onderzoek en werkte met een dataset van 1600 respondenten waarvan 245 hoogbegaafden. Daaruit blijkt dat professionals uit de geestelijke gezondheidszorg die werken met hoogbegaafde kinderen de link met hoogsensitiviteit duidelijk zien terwijl bijvoorbeeld Amerikaanse onderzoekers die excellent presterende kinderen onderzochten, de relatie met sensitiviteit niet noemen. Uit de resultaten van het onderzoek van Rianne kan men ook concluderen dat maar liefs 87 procent van de hoogbegaafde respondenten volgens de definitie van E. Aron hoogsensitief zijn.
Een tweede onderzoek met 286 respondenten bevestigde dat ook hier 77,2 procent van de hoogbegaafden hoogsensitief bleek te zijn.
In de relatie tussen hoogbegaafdheid en hoogsensitiviteit zien we dat 75 % van de hoogbegaafden hoogsensitief is.
Conclusie
15 tot 20 procent van de bevolking is hoogsensitief. Hoogbegaafdheid wordt slechts bij 2 tot 3 procent van de bevolking gemeten. Dus al zouden alle hoogbegaafden hoogsensitief zijn, dan nog zou 80 procent van de HSP’s niet hoogbegaafd zijn. In de relatie tussen hoogbegaafdheid en hoogsensitiviteit zien we wel dat 75 procent van de hoogbegaafden hoogsensitief is. Hoogbegaafden verwerken informatie sneller waardoor overprikkeling makkelijker kan vermeden worden en ze beschikken over een groter analytisch vermogen. HSP’s daarentegen verwerken informatie wel diep, maar minder snel, eerder afwachtend.
Interview | Loeys, L., De Cocon, jaargang 15, editie 85