Het belang van humor
Humor is het vermogen om iets geestigs aan te voelen, te waarderen of tot uitdrukking te brengen. Humor kan een expressie zijn van iets grappigs in woord, daad of geschrift. Er bestaan meerdere vormen van humor. Grappen zijn uitingen van een doelbewust humoristische strekking.
Bij gevoel voor humor spelen verschillen in achtergrond, leeftijd, opleidingsniveau en intelligentie een belangrijke rol. Zo blijken kinderen gevoelig voor slapstick, een nogal grove vorm van humor die veel voorkomt in tekenfilms of poppenkast. Satire daarentegen is een verfijndere vorm van humor die volwassenen beter begrijpen. De term humor is afgeleid van het Latijnse woord voor vocht of sap. De oude Grieken meenden dat de lichaamssappen het menselijke temperament regelen.
Humor kan ook gezien worden als een eigenschap van menselijk denken en emoties. Relativering speelt een belangrijke rol in dat proces. Je toont enerzijds je betrokkenheid in een zaak, maar je veroorlooft jezelf er ook een zekere afstand. Die tweespalt zorgt voor een vorm van ontlading.
Lachen is een goede manier om stress op een afstand te houden.
Gezondheid
Een halfuurtje per dag lachen zou je op een natuurlijke manier beschermen tegen een hartaanval. Lachen voorkomt namelijk de productie van cortisol, een hormoon dat in verband gebracht wordt met een verstoorde hormoonbalans, verhoogde bloedsuikerwaarden, hart- en vaatziekten, een verhoogde cholesterolwaarde, bijnieruitputting en de opslag van vet rondom je middel.
Lachen is gezond
Daarnaast is lachen een goede manier om stress op een afstand te houden. Wanneer je lacht, wordt je bloedsomloop namelijk gestimuleerd, ontspannen je spieren zich en komt er endorfine vrij in de hersenen. Je voelt je energieker en emotioneel beter in balans, zodat je moeilijke situaties beter de baas kunt en minder snel last krijgt van stress. Collega’s die af en toe een grapje maken onder elkaar verspillen hun tijd niet, maar geven hun productiviteit juist een stimulans. Dat blijkt onder meer uit onderzoek, dat de Belgische psychologe Daisy Van Dessel uitvoerde voor haar afstudeerscriptie. Lachen geeft je een goed gevoel, waardoor je vanzelf met meer concentratie werkt.
Leren lachen
Zulke voordelen inspireerden mensen bijvoorbeeld om een vorm van yoga te ontwikkelen waarin lachen een belangrijke rol speelt. Lachyoga doe je bij voorkeur in groep en met een begeleider die je bepaalde oefeningen voordoet. Meestal is dat een combinatie van speelse en klassieke yogaoefeningen zoals rekken, strekken, balansoefeningen en ademhalingstechnieken. Je kunt jezelf dus leren om meer te lachen. Een cursus in groep is daarvoor een goede basis, maar je kunt ook alleen aan de slag.
Gespannen hersenen slagen er zelden in een geestige opmerking te bedenken. Humor betekent dat de kust veilig is. Daarom vinden we humor van anderen zo aantrekkelijk.
Begin bijvoorbeeld je dag door jezelf toe te lachen in de spiegel. Zo begin je elke dag met een positief gevoel. Probeer ook tijdens de dag zo vaak mogelijk te glimlachen. Na een tijdje wordt het een automatisme en voel je je ook werkelijk beter. Maak er ook een gewoonte van om wat vaker te lachen om je eigen stommiteiten of hebbelijkheden. Word je geconfronteerd met een moeilijke situatie, denk dan aan iets wat je aan het lachen bracht en roep het gevoel op dat je toen had. Omring jezelf ook met mensen die een zonnige kijk hebben op het leven en die je vaak aan het lachen brengen.
Hersenen
Onderzoek naar de relatie tussen humor en hersenfuncties suggereert dat vooral de mediaal prefrontale cortex actief is, wanneer mensen naar grappen luisteren. Dit deel van de hersenen is ook actief bij beloning en is wellicht betrokken bij het verwerken van de affectieve component van humor. Daarnaast blijken ook de taalgebieden in de temporale kwab actief. Dit deel van de hersenen lijkt vooral verbonden met de cognitieve kant van humor. Gespannen hersenen slagen er zelden in een geestige opmerking te bedenken. Humor betekent dus dat de kust veilig is. Daarom vinden de hersenen humor van anderen wellicht zo aantrekkelijk. Het is een signaal dat stress kan worden afgevoerd. We gaan lachen om spieren te ontspannen en stresshormonen kwijt te raken.
In verschillende kleine studies maakten onderzoekers van de Loma Linda-universiteit in Zuid-Californië proefpersonen aan het lachen. Dat deden ze door hen te laten kijken naar komische televisieprogramma’s of door hun te leren om zichzelf aan het lachen te brengen. Uit bloedtests bleek vervolgens dat de hoeveelheid stresshormonen, cortisol en adrenaline bij de proefpersonen flink daalde en dat de productie van groeihormonen steeg. Bovendien ging het immuunsysteem beter werken. Minder stresshormonen betekent ook minder activiteit van het angstcentrum. De hersenen maken dus de omslag van waakzaamheid naar herstel.
Evolutieleer
Humor roept ook vaak een bepaalde gezichtsuitdrukking op, die kan variëren van een voorzichtige glimlach waarbij alleen de mondhoeken worden omhooggetrokken tot vervormingen van het gezicht waarbij vrijwel alle gezichtsspieren een rol spelen. Vooral het gebruik van de spieren rond de ogen is belangrijk. Door de uitdrukking rond de ogen is dikwijls het onderscheid merkbaar tussen een welgemeende lach en een louter vormelijke glimlach, zoals bij het nemen van een foto.
Lang werd gedacht dat enkel mensen tot een lach in staat waren. Uit recent Brits onderzoek blijkt dat ook apen kunnen lachen. Wetenschappers aan de universiteit van Portsmouth kietelden diverse primaten en bestudeerden de geluiden die de dieren toen produceerden. Ze stelden vast dat die veel overeenkomsten vertoonden met de menselijke lach. De overeenkomsten waren het grootst met bonobo’s en chimpansees. Onderzoekster Marina Davila-Ross toont dat aan dat lachen voortkomt van een gezamenlijke voorouder. Ze denkt dat de lach zo’n 10 miljoen jaar geleden is ontstaan. In beginsel heeft lachen niets te maken met humor. De lach had in feite heel andere functies. Mensen lachen ook als ze een bekende op straat tegenkomen of als ze een compliment krijgen.
Wetenschappers hebben veel onderzoek gedaan naar de functie van humor en dat resulteert in enkele theorieën. Zo zou lachen een opgelucht gevoel voortbrengen, bijvoorbeeld tijdens een periode vol spanning. Het is een soort ontlading op zowel psychisch als fysiek gebied. Een andere optie is dat lachen ons een goed gevoel over onszelf geeft. Zo kunnen we onszelf een stuk beter voelen, nadat we hebben gezien dat een cabaretier nog onhandiger is dan wijzelf. Ook kan een lach ons helpen om bij een groep te horen of te achterhalen of de groep ons accepteert. Zelf meelachen met de grappenmakers of kijken of anderen om onze grapjes lachen, zijn belangrijke signalen.
Bronnen: Essent.be, Psychologiemagezine.nl, Humorbe-nl.blogspot.be, Scientas.nl
Informatief | Deroubaix, Y., De Cocon, jaargang 12, editie 72