Iedereen creatief?
Je hebt van die mensen die met de vingers in de neus de mooiste, creatiefste, origineelste creaties kunnen bedenken of met de beste ideeën komen. En dan heb je die mensen die dat niet kunnen en daarom bijna jaloers zijn op hun creatieve medemens: hoe doen ze het toch?
Creativiteit is voor een deel genetisch, maar ook je karakter en je IQ spelen een grote rol. Open personen blijken vaak creatiever te zijn en een hoger IQ gaat vaak samen met creativiteit. Behalve die zaken die meer of minder aangeboren zijn, heeft onze persoonlijke ontwikkeling ook een grote invloed. Wanneer we ons ontwikkelen van baby tot volwassene, gaan onze hersencellen steeds nieuwe verbindingen aan. Dat noemen we zelforganisatie. Omdat iedereen een ander leven leidt, gaan ieders hersencellen zich op hun eigen manier organiseren, waardoor elk brein uniek is.
Zintuigen
Bij die zelforganisatie van het brein worden ook filters aangemaakt. Die zorgen ervoor dat niet alle informatie die onze zintuigen waarnemen, binnenkomt. Gelukkig maar, want we registreren van alles, met vijf zintuigen tegelijk, 24 uur op 24. Je zou gek worden als je dat alles bewust zou waarnemen! Aangezien ieder brein dus uniek is, zijn ook de filters bij iedereen wat anders. Zo heeft de ene persoon wijde en de andere smallere filters.
Studies hebben uitgewezen dat mensen met wijde filters creatiever zijn: er komen meer zintuiglijke prikkels binnen, dus er is meer informatie om te verwerken. Meer informatie betekent dus ook meer inspiratie. Wie meer details en nuances opneemt, moet harder werken om dat alles te verwerken, wat niet per se negatief is, integendeel: net dat intensiever verwerken leidt tot meer en creatievere ideeën. Het is daarnaast ook mogelijk om té wijde filters te hebben: dat leidt niet alleen tot veel creativiteit, maar vaak ook tot psychische problemen. Dan hoeft het niet te verbazen dat de creatiefste individuen in de maatschappij, de kunstenaars, schrijvers en muzikanten, zo vaak te kampen krijgen met depressies, psychische stoornissen, enzovoort.
De behoudende en voorzichtige mensen zijn de succesvolste creatieve ondernemers.
Overtuigen over creativiteit
In zijn nieuwe boek Het kan ook anders. Hoe non-conformisten de wereld veranderen, legt organisatiepsycholoog Adam Grant (1981) uit dat we er verkeerde ideeën over creativiteit op na houden. Over zijn boek hield hij ook de TED-talk ‘De verrassende gewoontes van originele denkers’, die al meer dan 8 miljoen keer bekeken werd.
Grant legt uit dat we jobs zoeken waarin we ons nuttig voelen en waarvoor we ons specialiseren. Creatief zijn is echter net de focus loslaten, net niet specialiseren, maar breed denken. Daarom wil Grant dat we meer aandacht gaan besteden aan hobby’s en zo werken aan onze brede ontwikkeling. Op die manier leert ons brein om problemen aan te pakken vanuit andere invalshoeken. Niet enkel hobby’s bevorderen het breed denken: ook kinderen van ouders die af en toe eens ruzie maken bleken creatiever. In zo’n gezin leert een kind dat er onenigheid en debat kan zijn, en dat er verschillende manieren zijn om een probleem aan te pakken.
Om een creatief leven te leiden moeten we ons ontdoen van onze angst om het fout te hebben.
Een tweede verkeerde overtuiging die we hebben over creativiteit is dat we denken dat de mensen die de meeste risico’s nemen, het verst geraken in een creatieve carrière. Grant beweert net het tegengestelde:net de behoudende en voorzichtige mensen zijn de succesvolste creatieve ondernemers. Zij nemen immers meer de tijd om na te denken over de volgende stap, stellen die uit en doen in tussentijd andere dingen. Hoewel het vreemd klinkt dat uitstellen de creativiteit bevordert, is het volgens Grant heel logisch. Zodra je een taak hebt afgewerkt, denk je er immers niet meer aan; dus als je iets niet meteen afrondt en er (onbewust) mee bezig blijft, heeft je brein meer tijd voor originele ideeën. Maar pas op: dat uitstellen de creativiteit bevordert ,werkt alleen maar wanneer je effectief al begonnen bent aan een taak!
Creatief worden
Wie nu van nature niet zo creatief is, kan daar wel degelijk iets aan doen. Terwijl creatieve mensen gewoon veel meer ideeën hebben, waar dus wel een paar goeie tussen zitten, moeten andere mensen simpelweg langer durven nadenken, zegt Grant. Zij moeten minder snel opgeven wanneer een brainstorm vastloopt en nog even doorgaan, want dan komen de beste ideeën. Tot slot geven we je nog drie tips om je creativiteit te stimuleren.
- Wissel van omgeving! Nieuwe informatie voor de hersenen is nieuwe inspiratie.
- Brainstorm! Dwing je hersenen om out of the box te denken, en ga daar verder in dan gepland.
- Word verliefd! Het is misschien moeilijk om dat op commando te doen, maar door verliefd te zijn, maak je oxytocine aan, een stofje dat bijdraagt aan de creativiteit
Wetenschappelijk | Steurbaut, E.,De Cocon, jaargang 14, editie 83