Jonge Voelsprieten: Perfectionisme bij hoogsensitieve kinderen aanpakken
Kinderen en jongeren met een laag zelfbeeld zijn kwetsbaarder voor perfectionisme. Ze leggen de lat hoog en zijn vaak zeer gevoelig voor kritiek, hebben schrik om beoordeeld te worden en vergelijken zichzelf met anderen. Sarah’s dochter is perfectionistisch en ze deelt graag haar ervaringen met andere ouders:
‘Ze wil alles het liefst in één keer goed doen. Esmée is duidelijk een perfectionist. Ze is als de dood om te falen. Bij sport moet ze het meteen onder de knie hebben. “Ik kan het niet”, roept Esmée na de eerste hockey training. Maar ondanks dat ze zichzelf niet goed genoeg vindt, gaat ze wel met plezier. Wanneer ze echter een wedstrijd of een oefenpartijtje tijdens de training speelt en haar groep verliest, dan is alles verpest. Bij zwemles gaat dat precies hetzelfde.
Op school is het nog erger. De juf gaf aan dat ze na een toets in tranen uitbarstte. Ze had namelijk een vraag niet goed begrepen waardoor ze die verkeerd beantwoordde. Het lijkt wel ingebakken. Terwijl wij als ouders juist aansporen om dingen te proberen. “Een fout is goud”, zeggen we altijd. Je kunt geen fouten maken, je kunt alleen maar leren. Omdat wij weten dat ze perfectionistisch en bang is om te falen, leggen wij geen nadruk op presteren. We verwachten niets, alleen maar dat ze plezier maakt. Ik zeg ook nooit wanneer ik Esmée naar school breng: “Goed je best doen!” Ik zeg altijd: “Veel plezier!” En gelukkig heeft ze dat ook. Ik zie mezelf in haar en dat is schrikken. Natuurlijk is ze mijn spiegel. Gelukkig kan ik steeds meer loslaten. En hopelijk volgt ze mijn voorbeeld. Een goed voorbeeld zijn, dat is het beste wat ik kan doen.’
Een fout is goud: je kunt geen fouten maken, je kunt alleen maar leren.
Hoe ga je nu het beste om met een perfectionistisch kind? Wij sprokkelden alvast volgende tips voor jullie:
Vergelijk je kind nooit met een ander voorbeeldig kind. Dat bevestigt het idee dat je kind perfectie moeten nastreven om gewaardeerd te worden. Iedereen heeft een andere geschiedenis en andere talenten. De enige juiste vergelijking is dus die met zichzelf. Sta daarom regelmatig met je kind stil bij welke ontwikkeling het al doorgemaakt heeft.
Verstop je ontgoocheling of verbazing wanneer je kind eens wat minder presteert. Zo ontkracht je immers het idee dat hij geen fouten mag maken. Zoek uit waar het fout liep en benadruk vooral wat jullie uit de situatie hebben geleerd.
Relativeer zowel goede als minder goede prestaties. Leg minder de nadruk op het resultaat van een activiteit, maar eerder op het proces en het plezier van de activiteit. Zo stimuleer je je kind ook om nieuwe dingen te ontdekken en uit te proberen.
Geef je kind gepaste feedback. Want kinderen die vaak een opgeblazen compliment krijgen, gaan meer uitdagingen uit de weg of leggen de lat onnodig hoog als het gaat om presteren. Kan je hiervoor wat inspiratie gebruiken? De website www.noknok.be reikt je heel wat tips en informatie aan, op maat van kinderen en jongeren.
Om je kind beter te leren omgaan met mildheid en zelfwaardering kan je aan de slag gaan met het spelboekje Hé, ik ben helemaal oké voor kinderen tussen 8 en 12 jaar. Je vindt een gratis download op de site van Partena Ziekenfonds*. Hier leert je kind op een speelse manier dat hij mag zijn zoals hij is: met zijn sterktes en zwaktes.
Zo wordt een gezonde zelfwaardering gestimuleerd en leren kinderen zich beter beschermen tegen toekomstige gebeurtenissen en eventuele tegenslagen.
Durf als ouder vooral ook jezelf onder de loep te nemen. Hoe zit het met je eigen perfectionisme? Ligt de lat steeds hoog? Probeer dan ook wat milder voor jezelf te zijn. Kinderen leren immers eerder met hun ogen dan met hun oren.
Kinderen die vaak een opgeblazen compliment krijgen, gaan meer uit-dagingen uit de weg of leggen de lat onnodig hoog.
Waarom hebben hoogsensitieve kinderen zo veel last van faalangst, vanwaar komt hun sterke wens om te voldoen?
Onder de wens om ‘goed’ bevonden te worden, ligt een sterke behoefte aan harmonie en vrede. Daarom hebben HSK’s van nature de neiging om aan verwachtingen van anderen en zichzelf te willen voldoen. Hun goed ontwikkeld empathisch vermogen stelt hen zelfs in staat om de onuitgesproken verwachtingen van anderen te detecteren en in te vullen.
* gratis download via https://issuu.com/partena-ziekenfonds.be/docs/def_nl_spelboek_zelfwaardering
Bronnen geconsulteerd op 25/04/21
https://www.happyhooggevoeligekids.nl/het-is-nooit-goed-genoeg-bang-om-te-falen/
https://www.partena-ziekenfonds.be/nl/magazine/gezin/perfectionisme-bij-je-kind-hoe-ga-je-daar-mee-om
Informatief | Loeys, L., De Cocon, jaargang 17, editie 99