Onbegrepen in het onderwijs
Hoogsensitieve kinderen en jongeren worden vaak niet begrepen door hun ouders, medeleerlingen en/of leerkrachten. Hun gedrag geeft soms de indruk dat ze lui zouden zijn, te gevoelig, dat ze niets zouden kunnen of geen ambitie zouden hebben, enzovoort. Wanneer je de moeite neemt om deze kinderen en jongeren wat beter te leren kennen, dan merk je echter snel dat ze heel talentvol zijn op een aantal specifieke vlakken.
Iedereen heeft immers talenten; alleen zijn die bij een aantal mensen gemakkelijker te zien dan bij anderen. Gezien hoogsensitieve kinderen en jongeren alle informatie en prikkels op een meer diepgaande manier verwerken, hebben ze vaak ook meer tijd nodig om die talenten tot ontwikkeling te doen komen. Het ‘niet begrepen worden’ is bijvoorbeeld zeker niet bevorderlijk voor een evenwichtig persoonlijk groeiproces. Het leidt al gauw tot onzekerheid, een laag zelfbeeld, (sociale) angsten en noem maar op.
Wist je dat belangrijke personen uit de omgeving, zoals ouders en leerkrachten, die hoogsensitiviteit (h)erkennen, een groot verschil kunnen maken in de ontwikkeling van hoogsensitieve kinderen en jongeren?
Differentiële susceptibiliteit
Dat zien we ook in het wetenschappelijk onderzoek van het model rond ‘differentiële susceptibiliteit’ (DST) van Jay Belsky (2007). Dat onderzoek toont het volgende aan:
- Zij die in hun jeugd en opvoeding werden erkend en gesteund in hun gevoeligheid, veelal weinig tot geen last hebben van hun hoogsensitiviteit en het ervaren als een positief gegeven. In persoonlijke contacten en/of in een werkcontext weten zij hun talenten vaak positief aan te wenden, met hoge posities op de sociale ladder als gevolg.
- Zij die als kind minder gesteund zijn in hun gevoeligheid, vaak last krijgen van zware vermoeidheid en overprikkeling, waardoor hun dagelijks functioneren zwaar onder druk komt te staan. Wanneer ouders en leerkrachten meer begrip tonen voor de aspecten van hoogsensitiviteit, leert een kind er dus makkelijker mee om te gaan, zaken positiever te benaderen en meer veerkracht te ontwikkelen, en zal het naar de volwassenheid toe minder negatieve gevolgen ondervinden van zijn/ haar hoogsensitiviteit.
Steunen, sturen en stimuleren
Opvoeden is natuurlijk niet makkelijk. Voor hoogsensitieve kinderen werkt steunen, sturen en stimuleren het beste. Forceren, daarentegen, werkt helemaal niet voor hen. Integendeel, dan ontwikkelen ze eerder een afkeer van wat je hen probeert op te dringen.
Een betere optie is sturen. Sturen gaat over grenzen stellen, afspraken maken en regels stellen. Belangrijk om te weten: een hoogsensitief kind heeft er nood aan ‘de zin’ of het ‘waarom’ van iets te begrijpen. Hoe meer informatie hij krijgt, hoe rustiger hij zich bij een (nieuwe) situatie zal voelen. Hoogsensitief blijf je je leven lang, en er is geen pasklaar antwoord om problemen op volwassen leeftijd te vermijden.
Voor hoogsensitieve kinderen werkt steunen, sturen en stimuleren het beste.
Wel is het zo dat in de kindertijd een belangrijke basis wordt gelegd: als een kind zich dan gesteund weet in zijn gevoeligheid en er op een positieve manier mee leert omgaan, is de kans op problemen in het volwassen leven een stuk kleiner. Met hoogsensitiviteit leren omgaan is een proces, een zoektocht, zowel voor de ouders als voor het kind.
Blijf je in de opvoeding en/of het schoolgaan steeds tegen dezelfde moeilijkheden aanlopen met je kind? Weet dat het vaak helpt om de dingen eens met een andere bril te bekijken met de hulp van een gespecialiseerd therapeut of psycholoog.
Op www.hspvlaanderen.be vind je alvast ons netwerk van gespecialiseerde psychologen, therapeuten en coaches.
Informatief | Van den Daele, I., De Cocon, jaargang 16, editie 92